We zijn in de Mariakapel te Hoorn. In 1968 gebeurde daar wat met duizenden kerkgebouwen in West-Europa is gebeurd: het kwam leeg te staan. Nou ja, helemáál leeg… Ergens in 2012 was er even een wolk te zien. Nog geen halve minuut. En die wolk gaf licht. Dat gebeurde dan weer niet toen hier nog kerkbankjes stonden.

Berndnaut Smilde is een jonge Nederlandse kunstenaar. Eerder spoot hij bijvoorbeeld een ruimte vol met ‘ziekenhuislucht’, wat de bezoekers terugjoeg naar herinneringen van toen ze zelf in een ziekenhuis waren. Hij projecteerde ook een heldere regenboog op de foto van een landschap; even denk je dat het echt is.

Smilde was al een tijdje bezig met het creëren van wolken in diverse ruimtes, maar deze registratie bleef hangen en suisde razendsnel internet over. Hij titelde zijn foto ‘nimbus’, de verkorte naam van wat je in de volksmond een ‘donderwolk’ noemt. Maar het is ook zo’n stralenkrans of aureool boven het hoofd van een heilige.

Mooi dubbelzinnig. Dezelfde dubbelzinnigheid als wat wel het mysterium tremendum et fascinans heet: het goddelijke geheim fascineert, maar doet ook beven. De ‘vreze des Heren’. Wie God ervaart, voelt een bewondering die grenst aan angst.

Gelovigen hebben bij wolken vaak aan God gedacht. Toen de Joden Egypte ontvluchtten, ging er overdag een wolk voor hen uit en daarin huisde God. Als Salomo de tempel inwijdt, zakt er een wolk het gebouw in en eindelijk is God er. Ezechiël ziet een wolk vertrekken uit de tempel en zijn conclusie is: God heeft ons verlaten.

Die kerk staat dan al bijna een halve eeuw leeg – God is er nog.