Elías García Martínez was een middelmatig schilder, maar is nu plotseling wereldberoemd. In 1910 schilderde hij deze fresco. Het Spaanse dorpje Borja was zijn favoriete vakantiebestemming en hij wilde iets terugdoen. ‘Ecce homo’ noemde hij het, een gebruikelijke titel, latijn voor wat Pilatus over Jezus zei: ‘Zie, de mens’. Het betekent zoiets als: ‘Kijk, zo zijn wij mensen er aan toe.’

Links zie je hoe hij het bedoelde. Door de jaren heen is de fresco echter gaan afbladeren, door vocht, schurende tassen van toeristen, vandalen – zie de middelste foto.

Een kleindochter van Martínez had net geld overgemaakt voor een professionele restauratie, toen bleek dat een 81-jarige parochiaan, Cecilia Giménez, zich al over de fresco had ontfermd – zie de rechter foto.

Je ziet het voor je: een vrouw, vol goede bedoelingen en vol van haar eigen talent, met een grote kwast in de hand, geconcentreerd, fronsend… Een BBC-reporter noemde het ‘een overbehaarde aap in een slecht passend kleed’. De nieuwe versie werd ‘Ecce mono’ gedoopt, latijn voor: ‘Zie, de aap’. Het werd een hit op internet, met een eigen fanclub, een petitie die smeekt het niet te restaureren, en Ryanair verzorgde zelfs reizen naar het voorheen ingedutte dorpje.

Het verhaal wordt nog absurder. Deze Cecilia Giménez heeft inmiddels een advocaat in de hand genomen en wil geld van de kerk, omdat ze ‘serieus werk heeft verricht’.

Lang geleden was Christus zichzelf. Hij was er en wandelde tussen de mensen. Later bladerde het beeld af. De herinneringen werd vager. En toen gingen we onze eigen Christus verzinnen. Een Christus die net zo weinig te maken heeft met de ware, als een aap met een mens. En dan zijn we er nog trots op ook en willen we een beloning. ‘Kijk, zo zijn wij mensen er aan toe.’

Cecilia Giménez zou de beschermheilige van ons theologen moeten worden.

Mensen kennen een beeld van God. God zelf kennen we nauwelijks. Willem Barnard dichtte: ‘God heeft willen wijken / voor een verhaal / over een steen die is gekanteld, / over een man die / mishandeld en wel / uit de hel opsteeg.’

God laat ons met onze beelden. De ware God kunnen we helemaal nog niet aan. Zijn directe zelf kunnen we niet begrijpen en verdragen. En dus communiceert hij via. Via verschijningen, woorden, dromen, visioenen. Via mensen. Hij hult zich in mensentaal en mensenwoord om draaglijk te worden. Zoals hij zich later in DNA hult en aanraakbaar wordt en zelfs sterfelijk.

Dat is kerst, het feest van God die kwetsbaar wordt. En dan komt Goede Vrijdag. Het feest dat God zijn kwetsbaarheid niet opschort.