Ik heb mijn portie lijden wel gehad, mensen die mij persoonlijk kennen zullen dat beamen, maar ik geloof wel. Waarom? Daar heb ik allerlei redenen voor, waaronder rationele. Denken hoort bij mij – bij iedereen natuurlijk. Maar hoe zit dat? Waarom zou je geloven in een liefdevolle God als er zoveel ellende is?

Vaak als hierover gaat, zit het christendom in de verdediging. Er wordt op ingebeukt en dan mag je allemaal argumenten geven en als die falen, ja, dan zou de enige optie zijn dat je voor atheïsme kiest. Maar dat blijft dan zelf dus buiten schot, en dat lijkt me niet fair. Het is netter om beide tegen elkaar af te wegen: theïsme, het geloof in een God, en net zo uitvoerig de andere optie, atheïsme.

En dan wordt duidelijk dat ze allebei een probleem hebben. Theïsme natuurlijk met het verklaren van het ontstaan van lijden. Nu zijn daar best aardige oplossingen voor. Meestal zal een theïst zeggen: als God iets buiten zichzelf wil scheppen, dan heeft dat iets zelfstandigs en dan kan het daar ook misgaan.

Een theïst zal niet zeggen: alle ellende heeft een bedoeling, of zelfs maar: dit specifieke kwaad heeft een bedoeling, maar alleen: de mogelijkheid, die kun je verklaren. De kans op ellende heeft een bepaalde zin. Het leven is een soort spel en hoe goed je je ook beschermt, er moet een bepaalde vrijheid zijn.

Interessant genoeg vinden de meeste denkers, ook die zelf niet geloven, dat dit logisch gezien klopt. Het atheïsme heeft intussen ook een probleem. Niet zozeer met het verklaren van het ontstaan van het lijden – dat is er gewoon – maar van alles. We hebben nog nooit iets uit het niets zien ontstaan. Geen koelkast, geen kwartje, zelfs geen atoom.

Kijk eens om je heen – hoe zou dan ooit dit complete heelal met alles erop en eraan uit het niets zijn ontstaan?

Nu erkennen de meeste atheïsten zelf al dat ze hier nog niet eens een begin van een oplossing hebben en filosofisch gezien kán dat ook niet. Je kunt niet iets uit niets toveren en al helemaal geen heelal.

Nu kun je deze twee problemen tegen elkaar afwegen. Het probleem met het lijden lijkt me dan relatief van veel kleiner formaat. Ik bedoel, ellende is verschrikkelijk, maar hoeveel procent van alles wat er is, binnen al die miljarden-miljarden sterrenstelsels, lijdt momenteel ook? Dat is echt een fractie van een fractie van een fractie. En de theïst heeft daar rationeel een prima antwoord op. Terwijl de atheïst van die relatief veel grotere vraag, het ontstaan van alles, nog niet een beginnetje van een antwoord heeft.

Dit is natuurlijk de rationele kant. Veel belangrijker voor mensen, ook voor mij, is de emotionele. Is er troost, is er hoop? En, nou ja, het zal duidelijk zijn welke van de twee hierin verreweg het meest te bieden heeft.