Het lastigste van Bijbellezen vind ik de gewelddadige passages, vooral in het Oude Testament. Toch lees ik dagelijks de Bijbel – maar hoe dan?

Dat er zo ongeveer op elke bladzijde van de Bijbel wel iemand sterft, is op zich niet zo raar. Dat gebeurt ook dagelijks in de krant en die gooien we ook niet weg. Geweld is onderdeel van het leven en als je dat zou censureren, dan krijg je een soort Happinez, wat over luxeproblemen gaat en niets te maken heeft met rauwe werkelijkheid.

De kwestie is natuurlijk de verhalen waarin God opdracht geeft tot geweld of dat zelf begaat. Dan heb je het over enige tientallen verhalen, vooral in het boekje Jozua, over de verovering van het land Israël.

Dat wordt wel eens ‘genocide’ genoemd, maar dat is overdreven: het was in die tijd gebruikelijk stevige taal toe te passen als je had gewonnen, alsof je iedereen had uitgeroeid, maar in werkelijkheid zal het over een paar duizend gesneuvelde militairen zijn gegaan.

Erg genoeg, en de vraag blijft: wat moet je daarmee? Hoe kan dat ooit bij een liefdevolle God passen?

Een antwoord is: nee, dat past inderdaad niet bij een liefdevolle God, maar soms doe je toch dingen die niet bij je passen. Je vindt het vreselijk, het is per hoogste uitzondering, maar het moet. Denk aan een soort noodoperatie, ergens in de wildernis, zonder verdoving – maar anders sterft de patiënt.

Het geweld waartoe God opdracht geeft in de Bijbel is dan zo’n noodoperatie. Hij vindt het verschrikkelijk, hij trekt als het ware zijn haren uit z’n hoofd, maar anders wordt het nog veel erger. Dit is in dit ene specifieke geval de enige oplossing.

Kan. Een andere optie is Romeinen 1 als een soort bril te gebruiken waardoor je het hele Oude Testament leest. Paulus zegt daar dat God niet actief geweld gebruikt, maar oordeelt door los te laten. Iets van: zoek het dan zelf maar uit. Denk aan die lui van Jackass, hun ouders dachten op een gegeven momenten natuurlijk ook van: oké, als jullie zó graag jezelf pijn willen doen, ík houd je niet meer tegen…

Kan ook. De laatste optie is het meest radicaal. Dan zeg je: Jezus is onze beste informatie over God, Jezus is Gods zoon, dus als ik wil weten of iets bij God past, dan kijk ik naar Jezus. Nou, in het Oude Testament is er bijvoorbeeld een verhaal waarin God opdracht geeft Jericho te vernietigen, een soort burcht in die tijd. Nou, kan dat? Zou God dat doen? Dan kijk je naar Jezus en er is toevallig ook een verhaal in het Nieuwe Testament over Jericho. Jezus nadert en wat doet hij? Hij redt de mensen daar.

Zo is blijkbaar God. Dat is het beste wat wij over God weten. En als iemand dus beweert dat God geweld toepast, ook al schrijft die in de Bijbel, dan heeft hij of zij blijkbaar een beperkte blik: we noemen het niet voor niets Oude Testament, we wisten toen gewoon nog niet genoeg over God. Want Jezus paste nooit geweld toe, dus God ook niet.