Een van de natuurlijke reacties van mensen als ze het zwaar hebben, is zich op te sluiten en contact te vermijden. Dat zit diep en ook bijvoorbeeld apen kennen dat gedrag. Je bent somber, alleen al je mond open doen – laat staan de telefoon oppakken – voelt vermoeiend, je voelt jezelf overbodig, alles voelt als een last. 

Toch is menselijk contact – al is het maar een praatje bij de kassa – bijna altijd opbeurend. Het levert je meestal meer op dan dat het kost. Dat is deels een fysiek, lichamelijk proces. We zijn als mensen geschapen voor contact. ‘Het is niet goed voor de mens dat hij/zij alleen is,’ is een van de eerste dingen die over de mensen wordt gezegd. Vroeger, toen we in stammen leefden, waren we nooit alleen. Er waren altijd andere stamleden hoorbaar of zichtbaar. Dat we soms uren of zelfs hele dagen niemand zien – en zelfs ons eten kunnen laten bezorgen – is heel nieuw en onnatuurlijk. 

Menselijk contact is een natuurlijke ‘stressverminderaar’. Je ervaart dat je niet alleen bent en dat geeft een veilig gevoel. Een mens alleen was vroeger in de bush – om het zo maar te zeggen – in levensgevaar. Je kunt niets tegen een serieus roofdier beginnen. Maar met je stam maak je een kans. Daarom geeft omgaan met mensen op diep, lichamelijk niveau rust. Je gaat uit de alarmstand. Je weet op een niveau waar geen woorden voor nodig zijn, dat het wel goed komt. 

Daar komt bij dat als je alleen bent, je hoofd eerder met je aan de haal gaat en op hol slaat. Je kunt de malste dingen denken. Onder de mensen zijn geeft dan eenvoudige afleiding, maar relativeert die gedachten ook. Je ziet de wereld nog gewoon functioneren. Die mensen reageren normaal op je. Niemand lijkt je gek te vinden. Het valt allemaal wel mee… 

Een bijzondere vorm van contact is aanraken. Uiteraard ben je daar voorzichtig mee, omdat sommige aanraking grensoverschrijdend is. De belangrijkste regel is je voor te stellen dat anderen je zien. Als anderen de aanraking zouden afkeuren, dan is die waarschijnlijk grensoverschrijdend. Als anderen het ‘gewoon’ zouden vinden of zelfs mooi, dan is het meestal oké. Een andere belangrijke vuistregel betreft relaties met een verschil in macht, zoals bijvoorbeeld een docent met een student of een leidinggevende met een werknemer. In die gevallen ben je een stuk terughoudender, ook bijvoorbeeld met de bekende ‘drie kussen ter begroeting’. Het is tegenwoordig de gewoonte om, als je een knuffel wilt geven, daar even toestemming voor te vragen: ‘Mag ik je een knuffel / hug geven?’

Wees ook weer niet té voorzichtig. Miljoenen mensen in ons land voelen zelden meer de huid van iemand anders of lichaamswarmte. Onderzoek maakt duidelijk dat weinig mensen zo kalmeert als veilige aanraking. Relatietherapie werkt bijvoorbeeld veel beter als het stel, hoeveel ruzie ze ook hebben, elkaar de hand geeft tijdens het gesprek. Ook de schouder ervaart bijna iedereen als een veilige plek om even aan te raken. 

Lees hier het vorige advies. Volgende week meer! Check intussen de website Nieuwe Uitzichten van Otto Kamsteeg en mij waar we driedaagse christelijke coaching aanbieden. Er zijn nu ook edities voor leidinggevenden.