Je zelfvertrouwen herwinnen

Als je gemanipuleerd wordt, raak je op allerlei manieren beschadigd. Ook op het gebied van je zelfvertrouwen. En als je wilt genezen, betekent dat meestal ook daaraan werken. Eigenwijzer worden. Je groter leren maken. Je voelsprieten trainen en je intuïtie oefenen.

Het punt is namelijk dat de manipulator als het ware jouw zelfvertrouwen heeft overgenomen. Hij of zij straalt iets uit als: vertrouw maar op mij of deze groep, ik weet wel wat goed voor je is, wij weten dat wel, en luister vooral niet te veel naar jezelf, zeker niet als je vragen hebt bij mij of mijn methodes… Dat is dan hoogmoed, opstandigheid, ego, of wat voor term dan ook wordt gebruikt.

En het effect is dat je het ontwent, of nooit aanleert als je erin bent opgegroeid, om zelf situaties te beoordelen. Je wordt daarin afhankelijk van die leider of groep: wat zou hij of zij ervan vinden, wat zouden zij ervan denken – en dat doe je automatisch. Terwijl er misschien ergens in je wel een weerzin is of je er vragen bij hebt. Maar het is een reflex voor je om dat te onderdrukken, daar luister je niet naar, dat sla je maar over – want van jouw eigen mening komt alleen maar ellende, jijzelf hebt er niet genoeg verstand van, jij bent niet gelovig genoeg, enzovoorts, zo denk je dan.

Als je dat anders wil, helpt het om dat bij jezelf te gaan herkennen, hoe je eigenlijk jezelf vaak omlaag praat – wat dan een soort innerlijke versie is van de stem van de leiders – maar ook dat er wel degelijk beginnetjes in jezelf zijn van andere meningen. En die kun je dan meer de ruimte gaan geven en daar, in kleine stapjes, mee gaan oefenen om dus eigenwijzer te worden – hoogmoediger zouden ze misschien zeggen in de ongezonde groep, maar het is in wezen evenwichtiger, authentieker, echter, waarder.

Dit is natuurlijk een heel proces en met een video als dit is het niet zomaar opgelost. Waarschijnlijk is er begeleiding nodig van een professional en ik wil je aanmoedigen dat te zoeken.

Om te begrijpen wat er met je gebeurt, kan de zogeheten transactionele analyse helpen. Dat is een uitstekend onderzocht psychologisch model, dat stelt dat hoe we ons voelen en gedragen nooit op zichzelf staat, maar altijd in contact met anderen gebeurt, waarbij de houding van de een, een houding bij de ander oproept en omgekeerd.

Mensen kunnen zich bijvoorbeeld als ouders opstellen en daarbij uitstralen dat ze wel weten hoe de dingen werken en hoe het hoort, en daarmee roepen ze bij anderen een gevoel op van: oh, ik weet blijkbaar minder goed, laat ik maar goed luisteren en volgzaam zijn. Het een noem je de ouderrol en de ander de kindrol. En dat kan heel nuttig en gezond zijn, bijvoorbeeld bij echte ouders en hun kinderen, want die ouders weten ook meestal meer en die kinderen moeten nog heel veel leren, maar ook onder volwassenen kan het nuttig zijn, als bijvoorbeeld iemand nieuw is in een situatie.

Maar bij manipulatie zul je merken dat iedereen vast zit in deze rollen, een of meer zijn altijd de ouder en de rest is telkens het kind – en dat is raar natuurlijk, want niemand weet telkens meer dan de ander – en dan ook nog in de vervelende versies van die rollen. De ‘ouders’, de leiders van de groep, veroordelen, beschuldigen, en de anderen, de ‘kinderen’, worden daar passief van en verliezen het geloof in hun eigen kunnen.

Genezing ligt er dan in dat je dat systeem herkent en die wisselwerking leert te verleggen – wat niet altijd kan bij vastgeroeste ‘ouders’, iemand die zich echt heeft vastgebeten in die rol, en dan moet je wellicht dat contact vermijden of verminderen, maar je kunt in veel andere relaties wel degelijk oefenen. Je wordt je dan bewuster van je eigen opstelling en die van de ander, wat dat bij elkaar oproept, hoe dat elkaar versterkt, en je leert je gelijkwaardiger op te stellen.

Want die rol is er namelijk ook, de volwassenrol, waarbij je ervan uitgaat dat jullie allebei in het contact ongeveer evenveel hebben in te brengen, waarbij je dus samen iets gaat onderzoeken en oplossen. Bij de ouder-kind-verhouding, die ook onder volwassenen soms heel nuttig kan zijn, hoort leiden en volgen. Bij volwassen verhoudingen hoort samenwerken.

En wat dan bijvoorbeeld helpt is om jezelf aan te wennen voor alle contacten die je hebt, dus voor gesprekken, maar ook voor een mailtje dat je stuurt, een telefoontje dat je pleegt, om vlak daarvoor jezelf toe te spreken met iets als: ik doe ertoe, ik weet genoeg, ik heb veel in te brengen, of misschien in een vraag: wat wil ik? wat heb ik hier nodig? Je kunt dit priming noemen, daarover is online veel te vinden. Je kunt dit op de gang doen, in een andere ruimte, je kunt het op een briefje zetten, je kunt reminders versturen per telefoon aan jezelf, enzovoorts.

Een andere techniek, die je ook vlak voor veel contactmomenten kunt toepassen, is de zogeheten power pose, waar je ook veel over kunt vinden online. Het komt erop neer dat je lichamelijk een houding aanneemt die past bij zelfvertrouwen. Hiervoor ging het over taal, maar zelfvertrouwen gaat ook over je lijf en hoe de houding van je lijf terugslaat op hoe je je voelt. Je kunt bijvoorbeeld even gaan staan als een gewichtsheffer of iemand die een wedstrijd heeft gewonnen, met de armen gestrekt omhoog. Je krijgt daarvan een realistischer beeld van jezelf en de verhoudingen in de situatie die daarna volgt.

Zoals gezegd, het zal een heel proces zijn, wellicht met professionele hulp, maar hier heb je wellicht wat handvatten.