Een samenvatting van de term ‘expertval’ en het STRIK-model, die centraal staan in mijn nieuwe boek ‘Reli Detox’.

Wat is religieuze manipulatie en heb jij daar zelf iets van meegemaakt of zie je het in je omgeving? Begeleid je misschien iemand die daarmee te maken heeft?

Religieuze manipulatie is wijdverbreid. Sommige worden ermee opgevoed, anderen voegen zich erbij, weer anderen schampen erlangs. Hoe werkt het? Wat zijn de methodes om te manipuleren?

Religieuze manipulatie betreft religieuze situaties waar veel angst, druk en onvrijheid heerst. Dit ontstaat in een systeem dat je een ‘applauskolk’ kunt noemen: een draaikolk van wederzijdse bevestiging zonder al te veel kritiek.

Ben jij onderdeel van een groep, misschien een religieuze groep of religie-achtige groep, misschien alleen een relatie of klein clubje, waar je veel druk ervaart, waar het niet fijn is? Of ken je iemand in zo’n situatie? Hier leg ik uit waar je dan kunt beginnen om daar iets aan te doen. Hoe de druk minder kan worden en als de tijd rijp is, hoe je de eerste stappen kunt zetten naar een ander, beter leven.

Misschien ken jij iemand over wie je je zorgen maakt. Diegene is onderdeel van een relatie of groep, religieus of niet, waarbij je geen goed gevoel hebt. Wat kun je dan doen?

De eerste kwetsbaarheid is dat reformatorische christenen vaak weinig contact hebben met andersdenkenden. Dat wordt ook sterk ontmoedigd. Er is vaak een taboe op trouwen met mensen van buiten de kerk.

Niet dat alle evangelische of charismatische kerken manipuleren, uiteraard niet, maar dit is een religieuze stroming die er wel gevoelig voor lijkt. Ik zie de volgende vijf kwetsbaarheden.

Er is ook zoiets als religieverslaving, waarbij je afhankelijk bent geworden van een bepaald religieus ritueel, een bepaalde leider, een bepaalde groep om je beter te voelen. Je hebt een ‘shot’ van een preek, een lied, een meditatie, of wat dan ook nodig.

Als je gemanipuleerd wordt, raak je op allerlei manieren beschadigd. Ook op het gebied van je zelfvertrouwen. En als je wilt genezen, betekent dat meestal ook daaraan werken. Eigenwijzer worden. Je groter leren maken. Je voelsprieten trainen en je intuïtie oefenen.

Schaamte en schuld is een nee tegen jou: nee, je mag er niet zijn, nee, je doet het niet goed, nee, je bent niet oké. De reden dat manipulators je dit aanpraten, is dat zij je een oplossing proberen te verkopen.

Vergeven is een vrije keus, geen plicht, aan niemand, om zelf een proces aan te gaan om los te komen van nare herinneringen. Je leert jezelf steeds meer als heel persoon te zien, niet puur bepaald en gedefinieerd door de nare dingen die je hebt meegemaakt.

In religieuze kringen kan worden gemanipuleerd: leiders (van welke religie dan ook) spelen machtspelletjes, er heersen nare taboes, mensen worden de put in gepraat en beschadigd. In mijn nieuwste boek Reli detox onderzoek ik hoe dat komt, hoe religieuze gemeenschappen hun structuren gezonder kunnen krijgen en hoe je als slachtoffer kunt genezen.