Test | Is deze groep giftig?

De eerdere zelftest was bedoeld voor als je zelf in een bepaalde relatie of groep functioneert of hebt gefunctioneerd. Maar het kan ook dat je deze alleen oppervlakkig kent. Misschien ben je maar een enkele keer op bezoek geweest en overweeg je bijvoorbeeld je aan te sluiten, terwijl je tegelijk twijfels hebt; er klopt iets niet, maar je kunt er nog geen woorden aan geven. Het kan ook dat anderen je over een groep hebben verteld en je om advies vragen, of misschien heb je alleen maar over een situatie gelezen. In elk geval, ook als je niet middenin een situatie zit, kan het toch belangrijk voor je zijn je niet-pluis-gevoel te checken. Daarvoor zijn de onderstaande vragen.

De tien grootste alarmbellen

❏ De leider vertelt, of dreigt daarmee, wat hem of haar in vertrouwen is meegedeeld.

❏ Het wordt sterk aangemoedigd vooral met groepsleden contact te onderhouden, andersdenkenden lijken gevaarlijk.

❏ Andere mensen waarschuwen me voor deze groep of als ik google vind ik nare verhalen.

❏ De leider vraagt zich af of er ‘verraders’ zijn, leden die minder loyaal of kritisch zijn.

❏ Ik zie sterke emoties, zoals intens verdriet of grote blijdschap, waarbij mensen ongebruikelijke gebaren maken of woorden gebruiken.

❏ Leden die goed geloven krijgen extreem geluk, anderen missen dat voor altijd.

❏ Daten of te trouwen met iemand buiten deze groep of dit soort groepen lijkt geen optie.

❏ Er wordt met geestelijke argumenten druk uitgeoefend om een financiële bijdrage te leveren.

❏ Al snel komt iemand naar me toe die een ingeving, profetie of droom voor mij heeft.

❏ Er wordt verteld over iemand die de groep verliet en die het slecht verging.

Dit zijn tien extreme kenmerken, die elk op zich zeer duidelijke ‘alarmbellen’ vormen, hoewel ze niet altijd meteen opvallen. Als je ook maar één ervan aanvinkt, is het al waarschijnlijk dat de betreffende groep manipulatief is.

Een uitvoerige test

❏ De leider benadrukt dat hij of zij de boodschap ook maar heeft ontvangen en het allerminst zijn of haar eigen ideeën zijn.

❏ De leider heeft sterke emotionele argumenten, vindt het echt verschrikkelijk dat het een gebeurt en helemaal geweldig als het andere gebeurt.

❏ De ideeën zijn sterk zwart-wit: iets is ofwel goed, ofwel fout.

❏ De leider suggereert alles voor de groep over te hebben.

❏ Ik word opvallend hartelijk ontvangen en wordt meteen uitgenodigd voor activiteiten buiten de officiële bijeenkomst.

❏ Het precies goed doen en juist te geloven, lijkt hier lastig.

❏ Er wordt een eigen taaltje gebruikt: woorden die ik niet of nauwelijks begrijp.

❏ Ik heb de indruk dat allerlei gebruikelijke woorden hier een andere betekenis hebben.

❏ De ideeën zijn sterk wij-zij: een groep zit goed, een andere groep zit fout.

❏ Twijfel lijkt een probleem hier, wie twijfelt zit fout.

❏ Het mensbeeld is erg negatief, de mensheid lijkt volkomen op de verkeerde weg.

❏ Ik heb het gevoel dat er een addertje onder het gras zit: het lijkt te mooi om waar te zijn.

❏ Het lijkt hier erg belangrijk dat de groep in ledenaantal groeit.

❏ Mensen vertellen dat hun hele leven compleet is veranderd sinds ze lid zijn.

❏ De leider doet bescheiden, maar ik geloof hem of haar niet helemaal.

❏ De leden kleden zich anders dan de meeste mensen die ik ontmoet.

❏ Ik heb de indruk dat ik hier vrijwel meteen een taak kan krijgen en me kan inzetten.

❏ De leider benadrukt dat iedereen volkomen vrij is en kan vertrekken wanneer die wil.

❏ Geen van de leiders is vrouw.

❏ De leider suggereert dat wat hij of zij vertelt vrijwel rechtstreeks bij God vandaan komt.

❏ Ik voel me schuldig als ik bij een bijeenkomst ben, ik voel me kleiner en angstiger.

❏ De mensen om me heen lijken wel perfect.

❏ Er wordt gesteld dat het heilige boek alle antwoorden op mijn levensvragen bevat.

❏ Er wordt benadrukt dat deze groep de ware familie is, meer dan mijn echte familie.

❏ Je mag hier overnieuw beginnen en je vorige leven telt dan niet meer.

❏ De website van deze groep bevat geen informatie over vertrouwenspersonen en protocollen over grensoverschrijdend gedrag.

❏ Ik voel druk me aan te sluiten.

❏ De boodschap is een alomvattend medicijn: in eenvoudige woorden kan alles ermee worden opgelost.

❏ Men benadrukt dat je je moet overgeven, gehoorzaam zijn en dienstbaar.

❏ Er wordt op gehamerd dat je radicaal moet zijn en geen compromissen mag sluiten.

❏ Ik heb het gevoel dat het lastig is om hier kritiek te hebben op de leider.

❏ Er lijkt een groep binnen deze groep te zijn die ‘echt’ geloven.

❏ De leider komt over als iemand die alles weet en niet snel zijn of haar mening zal veranderen.

❏ Anders zijn in deze groep lijkt me lastig.

❏ De leider heeft een vreemde titel die andere groepen niet of zelden gebruiken.

❏ De leider ziet zijn of haar mening direct, zonder denkstapjes, verwoordt in het heilige boek.

❏ Mensen vertellen over hun verschrikkelijke eerdere leven, maar dat alles anders is.

❏ Hoe ‘goed’ iemand geloof wordt hier afgemeten aan iemands succes in het leven.

❏ Er wordt benadrukt dat de leiders je verstandige adviezen kunnen geven.

❏ Er wordt negatief gesproken over andere groepen.

❏ Ik heb het gevoel dat er een addertje onder het gras zit: dit moet te mooi zijn om waar te zijn.

❏ Er zijn in-jokes, grapjes die ik niet begrijp en waardoor ik me buitengesloten voel.

❏ Het lijkt hier erg belangrijk dat de leden het met elkaar eens zijn.

Als je weinig vinkjes zet, is dat niet een soort keurmerk voor de betreffende groep. Ik heb veel verhalen gehoord waarbij er in het begin geen of nauwelijks alarmbellen waren, omdat de schijn erg goed werd opgehouden of omdat de gemeenschap toen nog moest afglijden. Toch vertelt bijna iedereen dat er vanaf het begin al wel signalen waren, maar dat mensen die hebben genegeerd of onderdrukt, omdat ze niet belangrijk leken, omdat ze aan zichzelf twijfelden, omdat ze zoveel behoefte hadden aan de gemeenschap en dat dit het risico waard leek.

Is deze onbekende groep gezond?

De bovenstaande test kun je ook op een ‘positieve’ manier doen. Als je de meerderheid van de onderstaande stellingen vindt passen bij een groep waarmee je kennismaakt en die je alleen oppervlakkig kent, is dat een goede indicatie dat de betreffende groep gezond is.

❏ Ik voel me ontspannen tijdens en na de bijeenkomst.

❏ Het is goed mogelijk met de leider te spreken en hij of zij luistert geduldig als ik kritiek of vragen heb.

❏ Er worden weinig grote emoties ingezet om mensen een bepaalde kant op te krijgen, een bepaalde mening te laten hebben of bepaald gedrag te laten uitvoeren.

❏ De leider maakt inzichtelijk in welke stapjes hij of zij een bepaald idee uit het heilige boek haalt.

❏ Ik voel me volkomen vrij wel of niet een financiële bijdrage te doen.

❏ De adviezen worden op een bescheiden, voorzichtige manier gegeven, zonder veel emoties.

❏ De mensen spreken waarderend over andere stromingen.

❏ De leider wikt en weegt openlijk, durft te twijfelen en het niet te weten, en geeft eigen onzekerheden aan.

❏ De leider geeft alleen globale adviezen, op een open manier.

❏ Er is een gematigde verwachting van de effecten van geloof.

❏ Er is veel besef van grijsgebieden in het leven, van de complexiteit van keuzes en van compromissen die je moet sluiten.

❏ De taal is hier begrijpelijk voor iedereen, er is geen jargon.

❏ De leider maakt duidelijk dat er een grote afstand is tussen zijn of haar mening en wat God wil.

❏ Twijfel wordt overwegend als iets positiefs gezien.

❏ Ik krijg geen ongevraagd advies.

❏ Mensen zijn vriendelijk, maar ik word niet meteen in allerlei activiteiten betrokken.

❏ Het voelt hier redelijk normaal, er is weinig overdreven of buitensporig.

❏ Mensen in mijn omgeving die geen lid zijn raden mij deze groep aan.

❏ De website van deze groep vermeldt een vertrouwenspersoon en protocollen rondom grensoverschrijdend gedrag.

❏ Mannen en vrouwen hebben vergelijkbare taken.

❏ De leider heeft een nuchtere taakopvatting, zijn of haar klus is niet zijn of haar hele leven.

❏ Zelfstandigheid, emancipatie en assertiviteit worden hier gewaardeerd.

❏ Mensen zijn geïnteresseerd in mijn verhaal en ik voel geen druk me aan te sluiten.

❏ Ik merk dat mensen hier heel verschillende meningen kunnen hebben over God en dat dit oké is.