Loskomen van religieuze manipulatie

Ben jij onderdeel van een groep, misschien een religieuze groep of religie-achtige groep, misschien alleen een relatie of klein clubje, waar je veel druk ervaart, waar het niet fijn is? Of ken je iemand in zo’n situatie? In deze video leg ik uit waar je dan kunt beginnen om daar iets aan te doen. Hoe de druk minder kan worden en als de tijd rijp is, hoe je de eerste stappen kunt zetten naar een ander, beter leven.

Als je onderdeel bent van een groep of een relatie waar dingen niet kloppen, heb je dat vaak al een tijdje door. Je hebt dingen gezien, gehoord die niet goed voelen. Misschien is dat een heel recente ontdekking, misschien weet je het ergens al je leven lang omdat je in zo’n gemeenschap of familie bent opgegroeid.

Je hebt bijvoorbeeld de indruk dat belangrijke vragen, over hoe het gewoonlijk gaat, hoe men zich opstelt, wat men zegt, dat die vragen er niet echt kunnen zijn en er niet echt naar geluisterd wordt. Alsof er maar één visie is en die moet je volgen, vragen daarbij zijn niet de bedoeling. Je hebt misschien het gevoel dat mensen niet helemaal eerlijk zijn, dat er misstanden worden weggemoffeld, dat mensen echt nare dingen meemaken, maar dat dit niet serieus wordt genomen. De buitenkant kan misschien heel vrolijk zijn, heel vroom, heel netjes, maar je merkt dat op de achtergrond veel angst heerst, veel druk, spanning.

Dat kan over heel concrete misstanden gaan. Je vermoedt of weet misschien dat iemand sjoemelt met geld, dat er onduidelijkheden zijn over de financiën. Dat mensen worden geslagen. Dat mensen keihard moeten werken. Dat mensen op een seksuele manier worden benaderd wat over hun grenzen gaat. Misschien maak jij zelf dat soort dingen mee of een vriend of vriendin van je, een familielid.

Als je zoiets meemaakt, overweeg je natuurlijk van alles wat je daaraan zou kunnen doen. Maar dat is lastig. Want er zijn ook allerlei overwegingen in je die tegen je zeggen: het is beter de situatie maar zo te laten, je moet je er niet druk over maken, als je hier mee bezig gaat breekt de ellende los, je kunt er toch niks echt aan doen, enzovoorts.

Ongezonde groepen en relaties hebben namelijk allerlei manieren om kritiek en verandering te ontmoedigen. Ze vertellen bijvoorbeeld verhalen over mensen die eerder vragen stelden of die vertrokken en dan natuurlijk hoe verschrikkelijk dat verliep en hoe slecht het nu met ze gaat. Ze benadrukken dat de leider een heel bijzonder persoon is met een heel unieke band met God, of hoe jullie God ook noemen, en dus voel je je altijd op achterstand, want ja, jij hebt niet die heel bijzondere band, dus wie ben jij om kritiek te hebben? Ook wil je niet de beloftes die bij je groep horen mislopen – vaak wordt er een soort hemel beloofd en als je er anders over denkt, dan kom jij niet in die hemel, dan beland je misschien wel in een of andere hel. En, dat is vaak het belangrijkste: bijna al je sociale contacten zijn verbonden aan die groep en je maakt je er zorgen over dat, als je een andere koers gaat varen, als je vragen gaat stellen, dat je al die contacten verliest.

Die vragen in je voelen dus gevaarlijk. Die groep of relatie is een groot deel van je leven en je bent bang dat kwijt te raken. Dat wil je niet, dat is een heel bedreigend idee. En dus is het heel begrijpelijk dat je die vragen in je laat liggen. Je laat ze lang, vaak te lang, doorknagen. Misschien is het volgende week wat minder erg, zeg je tegen jezelf. En prompt is het natuurlijk volgende week wat minder erg. En zo blijf je uitstellen en verandert de situatie niet wezenlijk.

De ervaring leert dat dit soort situaties zelden ‘zomaar’, uit zichzelf echt veranderen. Je zit in een systeem waar een of meer mensen veel belang bij hebben, die dat gewend zijn, die misschien niet anders weten, en die zullen dat volhouden. En dat heb je vaak zelf ook al wel gemerkt, dat je dingen probeerde en dat er tijdelijk misschien ook wel wat verbetering was, maar dat het na een tijdje toch weer ging zoals eerder.

Het belangrijkste is dan om lijntjes naar buiten te leggen en te onderhouden. Daarmee bedoel ik dit. Vaak beslaat deze groep of relatie een groot deel van je leven en ken je weinig andere mensen. Je hebt misschien bewust contacten verbroken, of je hebt die nooit leren opbouwen, misschien zijn ze uitgedoofd. Maar er is een hele wereld buiten, misschien oude contacten, misschien nieuwe, misschien professionals, en dan is er nog het hele internet.

Ik zou je willen adviseren om onderzoek te doen online. Google op de vragen die je hebt. De situaties die je ziet. Stuur een mailtje naar een therapeut. Benader een oude vriend of familielid, ook al heb je misschien het contact verbroken, de ervaring leert dat zij vaak, misschien na wat aarzelingen, je heel graag weer in hun leven hebben. En praat dan met die mensen over wat je meemaakt, wat je ziet, wat je hoort, de vragen die je hebt. Samen met hen kun je vervolgens, op jouw tijd, in jouw tempo, voor jouw situatie, oplossingen bedenken en manieren om ermee om te gaan.

En daarbij zou ik je willen aanmoedigen om lief te zijn voor jezelf. Ongezonde relaties en groepen trainen je er als het ware in streng te zijn voor jezelf, je intuïties niet helemaal serieus te nemen, niet al te best naar jezelf te luisteren. Zo ben je dat gewend. En je gaat een onzekere fase in, als je het anders wil, en dan is juist nodig lief te blijven voor jezelf. Je hebt allerlei gedachtes die je afkeuren. Het gaat niet snel genoeg. Je doet dit verkeerd, dat verkeerd. Heb geduld met jezelf en zorg goed voor jezelf.

Dat kan ook over heel eenvoudige dingen gaan als: op tijd naar bed en op tijd eruit, dagelijks een ommetje maken, alcohol, roken, snoep, snacks en andere verdovende activiteiten online vermijden.

Ik ben ervan overtuigd dat je zo langzamerhand op weg gaat naar een beter leven. Dat gebeurt namelijk voortdurend. Ongelooflijk veel mensen voor je hebben iets vergelijkbaars meegemaakt als waar jij nu inzit. Jouw situatie is helaas niet uniek. En er is een beter leven mogelijk. Je zit niet vast, niet echt, hoewel het misschien zo lijkt. Zet langzamerhand die stapjes, gooi je lijntjes uit naar buiten, naar een ander leven, en je zult merken dat het kan.