Recensies en interviews over ‘Het einde van de hel’

Bestel 'Het einde van de hel’

Video’s

Recensies

Het einde van de hel ontvangt veel bijval én veel kritiek. Hieronder een selectie:

“Ernstiger is dat wat [Reinier Sonneveld] schrijft on-Bijbels en daarom misleidend is. Hij noemt het geloof in de eeuwige straf een absurditeit. Wie dat gelooft, maakt van God een wrede sadist die behagen zou hebben in het folteren van mensen. [Sonneveld] onderschat de ernst van de zonde en daarmee de zwaarte van de toorn van God. […] Toch heeft het lezen van zijn boek mij denkstof gegeven. […] Het gaf mij te denken dat Sonneveld schrijft honderden keren contact te hebben gehad met mensen die doodsbang zijn voor de hel, niet alleen voor zichzelf, maar vooral voor hun geliefden. Sonnevelds boek geeft ons huiswerk mee.” (ds. J.C. den Ouden, Reformatorisch Dagblad)
“Het nieuwste boek van Reinier Sonneveld, waarin hij pleit voor de visie van de alverzoening, krijgt veel aandacht. Terecht. … Zijn betoog is scherp en hoopvol. … [Het bevat] uitgebreide, overtuigende redeneringen … Het boek is een oefening om teksten goed te lezen en je eigen en andere interpretaties onder de loep te nemen … Het boek van Sonneveld biedt hoop en stof tot nadenken voor gesprekken en preken hierover.” (Almatine Leene, Nederlands Dagblad)
“Wat echter problematisch is, is dat Reinier bij bijna alle christelijke media-platforms is uitgenodigd om zijn verhaal te doen […] terwijl er niemand bijgezet wordt met de expertise om hem kritisch te kunnen bevragen. De setting waarin hij vrij z’n gang kan gaan, is zó slecht, dat je direct de vraag kunt stellen: Is de hype rondom Reinier Sonneveld’s boek over de hel een grote alarmbel over de staat van christelijke Nederland?” (Dick van den Bos, Revive)
“[Sonneveld] kiest talloze invalshoeken uit om zijn punt te maken, elk mogelijk tegenargument probeert hij met zorg te ontkrachten. […] Sonneveld stelt: dan krijg je een ander - volwassener - christendom, vormgegeven vanuit een onvoorwaardelijke liefde die iedereen insluit. Precies dat laatste maakt dit boek voor mij belangwekkend; het biedt een nieuw, uitdagend perspectief voor een kerk in crisis.” (Machteld Siegmann, Goodreads ★★★★★)
“Echter, hoe mooi Sonneveld het nieuwe jasje voor het oude universalisme ook maakt, een dwaalleer blijft een dwaalleer. Helaas zullen door mooi geweven taal en onkunde weer velen verleid worden.” (Marieke den Butter-Kommers, De Waarheidsvriend)
“[…] de volgende generatie, die meekijkt en aftast hoe veilig hun eigen zoektocht in het geloof eigenlijk is: ‘Mag ik echt tevoorschijn komen met mijn vragen en gedachten, of kan ik het beter inslikken?’ Ik hoop dat onze kerken vrijplaatsen zullen zijn, waar mensen vrijuit mogen spreken, vrijuit mogen lezen en vrijuit vragen mogen stellen, zonder het risico te lopen dat de gemeenschap je op de figuurlijke brandstapel gooit.” (Olaf ten Apel, CVandaag)
“Dat [Het einde van de hel] niet alleen een onderbouwing vanuit zijn filosofisch en theologisch denken is, maar ook een persoonlijk element bevat, evenwel verder onderzocht, maakt zijn betoog rijker en zeker de moeite waard. […] Een boek dat met overtuiging, bescheidenheid en lef is geschreven.” (Frea Kroese, Boekenmening ★★★★★)

Podcasts

Interviews

Hieronder een paar fragmenten uit een gesprek met Volzin (klik op de afbeeldingen om erdoorheen te scrollen):

En hier een quote uit een leuk interview met het jongerenblad Beam:

“In mijn omgeving zijn jongeren soms superbang. Bang voor hun ouders, bang voor de dominee, bang voor God. Wat als je in de hel komt? Wat als je beste vriend in de hel komt? Ze worden achtervolgd door een angstgevoel, ze zijn bang om eeuwig te branden. En wat het nog veel moeilijker maakt: er wordt niet over gepraat. Dat mag niet, want misschien kom je juist in de hel als je twijfelt over het bestaan van een eeuwige hel. Ik werd er als jongere boos van en nu, dertig jaar later, nog steeds.”

Social media

Ik krijg vooral berichtjes in mijn mailbox, maar om privacyredenen noem ik nu alleen enkele publieke reacties:

“Super interessant Reinier. Ben je boek nu ook aan het lezen. Wat mij vooral opvalt is dat veel mensen het blijkbaar heel spannend vinden, en getriggerd worden, om alleen al na te denken over de mogelijkheid dat de werkelijkheid anders of groter zou kunnen zijn dan we altijd hebben geloofd of hebben overgenomen van anderen.”
“Beste Reinier, het is een genot je boek te lezen! Ik hoor uit het ‘kamp Huijgen’ dat je boek weinig doet aan exegese, maar de exegetische degelijkheid (in hoeverre je probeert de volledige Bijbel recht te doen) verbaast me juist! Ik zou je willen aanmoedigen om je uit te blijven spreken en te schrijven, ook al kost het je het nodige.”
“Afgelopen weekend in één ruk uitgelezen. Wat een prachtig, krachtig boek. Reinier weet goed gefundeerd te schrijven wat ik altijd al heb gevoeld. Heerlijk om universalist te zijn. Niemand, niemand wordt afgeschreven. Dit boek is balsem voor de ziel.”
“Deze boodschap kan bevrijdend zijn maar ook confronterend. Voor mij persoonlijk vooral het eerste. Ik ben opgegroeid met een dubbele predestinatieleer in een behoudende reformatorische kerk. Ik hoop dat je boek veel los maakt, en wat weerstand is een heel goed teken. Dank dat je de moed hebt hieronder te schrijven.”
“Ben heel dankbaar dat dit boek op mijn pad gekomen is.”
“Heb het boek in een paar avonden uitgelezen. De grondige, gelaagde argumentatie uit verschillende wetenschappelijke disciplines en je persoonlijk 'weg' die je hebt afgelegd bij dit onderwerp, spraken me enorm aan. Dank dat je dit hebt opgeschreven.”
“Ik heb het nog niet uit, maar het is echt geweldig!!”
“Dit gaat veel mensen helpen denk ik. En respect dat je de moed hebt gehad om dit onderwerp bij de horens te vatten.”
“Prachtig onderwerp zeg! Hier kunnen veel mensen baat bij hebben. Er leven zoveel misverstanden en dwang beelden over. Zou heel bevrijdend zijn als mensen daar los van kunnen komen.”
“Toen ik jaren geleden noemde niet in de hel te geloven werden we de kerk uitgezet. Veel geduld met alle modder die je over je heen zal krijgen.”
“Ah tof! Had laatste een gesprek met een van mijn kinderen over of ik wel of niet in de hel geloof. Het heeft veel meer impact dan je denkt.”
“Yes!!! Zo blij hiermee! Kan me voorstellen dat het het je veel gedoe gaat opleveren maar dankbaar dat je dat er voor over hebt!!!”
“Ik heb het boek gelezen: een openbaring! Een groot deel van mijn leven ben ik gekweld door de angst voor de hel. Tot voor kort kwamen er nieuwe inzichten, ik denk niet dat ik dat allemaal zo vlug onder woorden kan brengen, maar nieuwe inzichten over dit thema. Dankzij dit boek lijkt er voor mij een soort climax in dit proces van inzicht krijgen te zijn bereikt door informatie die breed en diep gefundeerd is. Als kind heb ik zware denk- en dwanghandelingen ontwikkeld die tot op heden zich in weliswaar sterk verminderde kracht doen gelden. Dankzij meerdere therapieën en een liefdevolle echtgenote kon ik mijn leven een stuk draaglijker krijgen. Dit boek is voor mij een geschenk uit de hemel. Dank.”